Het aantal daklozen in Nederland tussen de 18 en 65 jaar oud is vorig jaar opnieuw toegenomen. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van nieuwe cijfers. De cijfers zijn een schatting, omdat 7 op de 10 daklozen niet in een daklozenregister voor zou komen.

In 2022 lag het aantal daklozen tussen de 18 en 65 jaar oud nog op bijna 27.000 mensen. De vier jaren daarvoor daalde dat aantal nog.

Op 1 januari 2024 telde Nederland naar schatting 33.000 daklozen van die leeftijdscategorie. In 2023 waren dat er nog zo’n 30.600. Een verklaring van die toename geeft het CBS niet.

Telling
Voor de telling van het CBS worden mensen als dakloos gezien wanneer zij buiten slapen, of in een auto, kraakpand of vakantiewoning.
Mensen die een noodopvang bezoeken worden ook als dakloze geteld, net als mensen zonder eigen onderdak die tijdelijk bij familie, vrienden of kennissen verblijven.

Om de telling zo accuraat mogelijk te maken, telt het CBS eerst het aantal geregistreerde daklozen. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die bekend zijn bij de reclassering, een postadres hebben bij de opvang of een bijstandsuitkering voor adresloze personen ontvangen.

Schatting
Maar 7 op de 10 daklozen zou niet in die registers vóórkomen, verklaart het CBS. “Dit betekent dat bijvoorbeeld mensen zonder geldige verblijfsvergunning, of mensen die vanwege hun leeftijd geen bijstandsuitkering kunnen krijgen (jonger dan 18 of ouder dan 65 jaar), niet kunnen worden meegerekend in het aantal dakloze mensen.” En daarom maakt het CBS een schatting.

De cijfers van het bureau laten onder meer zien dat bijna de helft van de daklozen tussen de 18 en 65 jaar oud niet in Nederland geboren is. Van hen zou 37 procent uit een land buiten Europa komen. Van de dakloze mensen is 33 procent geboren in Nederland, en de ouders ook.
Door de jaren heen is de samenstelling van de groep dakloze mensen qua geslacht en leeftijd bijna niet veranderd. Ook vorig jaar was het merendeel man (83 procent), en de meeste mensen (61 procent) waren tussen de 27 en 50 jaar oud.

Dakloosheid in Regio Waterland fors toegenomen, grootste toename onder jongeren

Regionaal – In opdracht van de regio Waterland voert de GGD sinds 2014 periodieke daklozentellingen uit, waarbij zorg- en hulpverleningsinstanties zoals het Algemeen Opvangcentrum Purmerend (AOP), Brijder, en woningcorporaties betrokken zijn. De gemeente Purmerend is centrumgemeente voor regio Waterland als het gaat om de maatschappelijke opvang.
Deze metingen geven een beeld van de omvang en de aard van dakloosheid in de regio, maar een diepgaande analyse ontbreekt. Toch vormen deze cijfers een belangrijke basis om het beleid op af te stemmen en om samen met andere organisaties gerichter de problematiek van dak- en thuisloosheid aan te pakken.

Stijging dak- en thuislozen in Waterland
Uit de laatste telling van de GGD in 2023 blijkt een forse stijging van bijna 90% in het aantal dak- en thuislozen. Waar in 2022 nog 168 mensen geregistreerd waren, is dit aantal nu gestegen naar 314. Van deze groep zijn 98 personen dakloos en 183 thuisloos, terwijl 33 mensen niet nader gespecificeerd zijn. Deze cijfers sluiten aan bij een landelijke trend van toenemende dakloosheid, maar de stijging is niet minder zorgwekkend. In Purmerend verblijven momenteel 247 dak- en thuisloze mensen, en van 45 personen is hun verblijfplaats onbekend.

Opvallend is de stijging onder jongeren: van de geregistreerde dak- en thuislozen zijn er 117 tussen de 18 en 24 jaar oud, waarbij het grootste deel tussen de 20 en 22 jaar zit. Dit maakt hen tot een aanzienlijk kwetsbare groep binnen de regio.

Kinderen onder dak- en thuislozen
In de telling is ook gekeken naar het aantal dak- en thuislozen met kinderen. Van de 314 geregistreerde personen heeft ongeveer de helft geen kinderen. Bij 83 personen is bekend dat zij wel kinderen hebben; 8 daklozen en 35 thuislozen hebben hun kinderen bij zich. Dit betreft in totaal 66 kinderen, waarvan 50 minderjarig. Daarnaast zijn er tijdens de telling zes zwangere vrouwen geregistreerd.

Relatieproblemen en financiële zorgen als belangrijkste oorzaken
De problematiek onder dak- en thuislozen blijkt vaak complex en gelaagd te zijn. Relatieproblemen vormen een veelvoorkomende oorzaak en komen voor bij 162 mensen. Andere belangrijke factoren zijn financiële problemen (140 personen) en psychiatrische problemen (98 personen). Ook huiselijk geweld, verslaving en justitiële betrokkenheid spelen een rol bij deze doelgroep.

Voor een klein, maar zeer kwetsbaar deel van de daklozen is sprake van zogenaamde “multi-problematiek,” waarbij financiële problemen, sociaal isolement, en verward gedrag elkaar negatief beïnvloeden en de weg naar hulp bemoeilijken.